۵ راهبرد موفق برای مهار‌ ویروس کرونا

ویروس کرونا در جهان شیوع پیدا کرده و سراسر جهان را به هراس انداخته است، هر روز هزاران مورد جدید ابتلا به این بیماری و صد‌ها مورد مرگ بر اثر این بیماری اعلام می‌شود.

بسیاری از شهر‌ها در همهٔ کشور‌ها به حالت تعطیل درآمده‌اند. پرواز‌ها و سفر‌های هوایی، رویداد‌های جهانی و همایش‌های سالانه و مراسم گوناگون لغو می‌شوند.

اروپا به یکی از مراکز همه‌گیری این بیماری تبدیل شده است، هم‌چنین در نقاط دیگر جهان مثل آمریکای جنوبی، ایالات متحده و خاور‌میانه هم میزان آلودگی به این ویروس روزانه رو به افزایش است.

بعضی کشور‌ها توانسته‌اند جلوی گسترش سریع و ناگهانی این ویروس را بگیرند و آن را مهار کنند،

چند کشور آسیایی، با‌ وجود هم‌جواری جغرافیایی با چین (کشوری که بیماری از آنجا شروع شد)، توانسته‌اند راهی برای مهار میزان گسترش بیماری کووید-۱۹ پیدا کنند.

تولبرت نیانزوا، اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه جانز هاپکینز در ایالات متحده می‌گوید:”کشور‌هایی هستند که برای مهار این همه‌گیری راهکار‌ها و اقداماتی انجام دادند که من فکر می‌کنم باید از آنها یاد بگیریم”.

او می‌گوید:”من فقط از چین صحبت نمی‌کنم، جایی که تعداد مبتلایان به طور مشهودی پس از اقدامات جدی و شدید کاهش پیدا کرد، اقداماتی که در کشور‌های دموکراتیک جهان شاید به سختی اجرا‌شدنی باشد؛ کشور‌های دیگر هم اقدامات و راهکار‌های متفاوت دیگری در پیش گرفتند که مؤثر و موفق بوده است”.

برای مثالِ، تایوان کشور همسایهٔ چین، با جمعیتی حدود۲۳،۶ میلیون نفر تا ۲۳ مارس فقط ۱۹۵ مورد ابتلا به ویروس کرونا و دو مورد مرگ بر اثر این بیماری داشته است.

هنگ‌کنگ (با جمعیت۵،۷ میلیون نفر) با داشتن مرز مشترک با چین، فقط ۱۵۵ مورد ابتلا به بیماری کرونا و ۴ مورد مرگ بر اثر این بیماری در مدت دو ماه داشته است (هر چند این تعداد در هفتهٔ گذشته افزایش پیدا کرده است و اقدامات و پیشگیری‌های تازه‌ای ضرورت پیدا کرده است).

در کنار آن ژاپن، با ۱۲۰ میلیون نفر جمعیت حدود ۱،۱۰۰ مورد ابتلا به بیماری داشته، در حالی‌که کرهٔ جنوبی بنا به گزارش‌ها حدود ۹،۰۰۰ مورد مبتلا دارد اما میزان ابتلا و مرگ در هفته‌های اخیر رو به کاهش بوده است.

به نظر نیانزوا، این کشور‌ها به دلیل اقدام سریع و به کار بستن سیاست‌های نوآورانه توانسته‌اند جلوی گسترش و شیوع ویروس کرونا را بگیرند و آن را مهار کنند.

چند مورد از مؤثرترین راهکارها:

۱. آزمایش و آزمایش و باز هم آزمایش

سازمان بهداشت جهانی و کارشناسان مشاور بی‌بی‌سی بر این نکته اتفاق نظر دارند که تشخیص زودهنگام، اساسی‌ترین عامل در جلوگیری از گسترش همه‌گیری جهانی است.

نیانزوا می‌گوید:”اگر ندانید دقیقاً چه تعداد از افراد مبتلا شده‌اند، نمی‌توانید رفتار و عملکرد ویروس را ارزیابی کنید و واکنش و اقدام مناسب در برابر آن در پیش بگیرید”.

کریس جانسون، استاد اپیدمیولوژی دانشگاه تمپل در ایالات متحده هم با این نظر موافق است.

او می‌گوید که این همان نکته‌ای است که تفاوت واقعی در مهار و جلوگیری از ویروس را آشکار می‌کند: کشور‌هایی که به آزمایش تکیه کردند و تعداد ابتلا و موارد جدید کاهش پیدا کرد و کشور‌هایی که آزمایش نکردند و تعداد مبتلایان در آنها به طور ناگهانی بالا رفت.

او به بی‌بی‌سی گفت:”کره جنوبی روزانه حدود ۱۰،۰۰۰ نفر را آزمایش می‌کرد یعنی در این کشور تعدادی که در مدت دو روز آزمایش شدند، بیشتر ازتعدادی است که در یک ماه در ایالات متحده آزمایش شدند”.

تدروس آدهانوم، دبیر‌کل سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که آزمایش هر کسی که نشانه‌های بیماری را دارد ” کلید اساسی جلوگیری از گسترش” همه‌گیری جهانی است.

او در کنفرانس ویدئویی اخیر خود گفت:” ما پیام ساده‌ای برای همهٔ کشورهای جهان داریم، آزمایش، آزمایش، آزمایش؛ همه کشور‌ها باید تمام موارد مشکوک به ابتلا را آزمایش کنند، نمی‌شود با چشم بسته به جنگ این بیماری همه‌گیر رفت”.

او هم‌چنین نسبت به اینکه افراد فقط با نشانه‌های شدید بیماری آزمایش می‌شوند، هشدار داد: نتیجه اینکه آمارها قابل استناد نخواهد بود و در عمل افراد با نشانه‌های خفیف‌تر هم‌چنان به گسترش و انتشار ویروس ادامه خواهند داد.

۲. جدا‌سازی مبتلایان

پروفسور کریس جانسون می‌گوید: “کره‌جنوبی و چین در زمینه‌ٔ رد‌گیری و آزمایش و مهار شهروندان بسیار عالی عمل کردند”.

او می‌گوید که آزمایش نه فقط باعث جدا‌سازی بیماران و جلوگیری از انتشار ویروس می‌شود بلکه کمک می‌کند موارد احتمالی بیماری هم در مراحل اولیهٔ خود و همچنین در مرحلهٔ حامل بودن ویروس شناسایی شوند.

به نظر جانسون، مقامات چینی در رد‌گیری و یافتن موارد احتمالی مبتلایان “قدرتمندانه” رفتار کردند که همین یکی از دلایل کاهش ناگهانی میزان بیماری در این کشور است.

او می‌گوید: ” افرادی که دمای بدن‌شان بالا بود را به “درمانگاه‌های تب” می‌فرستادند و در آنجا برای آنفلوانزا یا کوویدـ۱۹ آزمایش می‌شدند. اگر نتیجهٔ آزمایش کوویدـ۱۹ آنها مثبت بود، باید در مکان‌هایی که به آن “هتل قرنطینه” می‌گفتند، قرنطینه شوند، تا خانواده‌های خود را مبتلا نکنند.

تایوان، سنگاپور و هنگ‌کنگ روش‌های دیگری در پیش گرفتند: آنها افراد مشکوک به بیماری را در خانه قرنطینه کردند و برای کسانی که از خانه بیرون بیایند و این قانون را زیر پا بگذارند، جریمه‌ای بیش از ۳،۰۰۰ دلار تعیین کردند.

اما به نظر نیانزوا، در همهٔ این موارد نکتهٔ مهم این راهکار، تشخیص و یافتن موارد ابتلای احتمالی بود.

او می‌گوید که در تایوان و سنگاپور راهکارهایی برای یافتن افرادی که در تماس با فرد بیمار بوده‌اند در جریان است، از مصاحبه با فرد مبتلا تا بررسی دوربین‌های امنیتی و حفاظتی و گزارش‌های رفت‌و‌آمد افراد.

او ادامه می‌دهد:” در تاریخ ۱۲ مارس، هنگ‌کنگ ۴۴۵ مورد مشکوک به بیماری داشت، بیش از ۱۴،۹۰۰ آزمایش بر روی همه افرادی که با این تعداد در تماس بودند انجام گرفت تا موارد احتمالی مبتلایان شناخته شوند. در این میان ۱۹ مورد نتیجهٔ آزمایش مثبت داشتند”.

۳. آمادگی و واکنش سریع

نیانزوا که قبلاً در زمینهٔ پیشگیری از انتشار بیماری ابولا در غرب آفریقا کار می‌کرده، می‌گوید یکی از عناصر اساسی برای مهار و جلوگیری از انتشار ویروس، واکنش سریع است، پیش از آنکه به همهٔ افراد جامعه سرایت کند.

او ادامه می‌دهد:”کشور‌هایی مثل تایوان و سنگاپور نشان دادند که واکنش سریع، یافتن و جدا‌سازی موارد تازهٔ مبتلایان عامل تعیین‌کننده‌ای در جلوگیری از گسترش ومهار شیوع ویروس است”.

در مقاله‌ای که اخیراً در مجله‌ٔ انجمن پزشکی آمریکا منتشر شده، آمده است که موفقیت تایوان تا حدودی ناشی از این امر است که این جزیره برای چنین رویداد‌هایی آمادگی قبلی داشته است و از سال ۲۰۰۳ مرکزی برای کنترل بیماری‌های همه‌گیر ایجاد کرده است.

این مرکز که شامل چندین سازمان تحقیقاتی و پژوهشی دولتی است، پس از بحران بیماری سارس ایجاد شد و از آن زمان تحقیقات و آزمایش‌های بسیاری انجام داده است.

نیانزوا می‌گوید:”آمادگی برای عمل و واکنش سریع، عناصر حیاتی در مراحل اولیهٔ همه‌گیری بیماری‌ها هستند. در اروپا و ایالات متحده، می‌بینیم که نه فقط این کشور‌ها آمادگی نداشتند بلکه خیلی هم کند واکنش نشان دادند”.

حتی پیش از آنکه انتقال ویروسی از فرد‌به‌فرد در نیمهٔ ماه ژانویه تائید شود، تایوان همهٔ مسافران ورودی از ووهان، شهری در چین که خاستگاه بیماری بود، را کنترل می‌کرد.

در هنگ‌کنگ ایستگاه‌های کنترل دمای بدن در مبادی ورود کشور از ۳ ژانویه شروع به کار کردند و برای همهٔ گردشگرانی که وارد منطقه می‌شدند ۱۴ روز قرنطینه تعیین می‌کردند و همهٔ پزشکان موظف بودند هر بیماری با تب یا نشانه‌های حاد تنفسی و سابقهٔ مسافرت به منطقهٔ ووهان را گزارش کنند.

به گفتهٔ نیانزوا ” بازمی‌بینیم که عامل زمان چقدر تعیین‌کننده است”.

۴. فاصله‌گیری اجتماعی

نیانزوا می‌گوید:” وقتی بیماری در کشور شیوع پیدا کرده باشد ، اقدامات پیشگیری و مهار دیگر کارایی ندارند”.

از این زمان بهترین روش برای محافظت مردم فاصله‌گیری اجتماعی است، همانطور که در هنگ‌کنگ و تایوان انجام شد.

در هنگ‌کنگ به مردم گفته شد که از خانه کار کنند، مدارس تعطیل شد و همه مراسم و رویداد‌های اجتماعی از اواخر ماه ژانویه لغو شد.

به گزارش روزنامه انگلیسی‌زبان استریتس‌تایمز چاپ سنگاپور، این کشور تصمیم گرفت که مدارس را باز نگه دارد اما به طور مرتب و روزانه دانش‌آموزان و کارکنان آموزشی را آزمایش می‌کرد و تحت نظر داشت .

۵. توصیه و ترویج رعایت بهداشت

سازمان بهداشت جهانی می‌گوید شستن منظم دست‌ها و رعایت بهداشت برای پیشگیری از بیماری ضروری است.

نیانزوا می‌گوید:” بسیاری از کشورهای آسیایی از تجربهٔ سارس در سال ۲۰۰۳ درس گرفتند. این کشورها می‌دانند که رعایت بهداشت جلوی بیماری را می‌گیرد و باعث می‌شود دیگران هم به بیماری مبتلا نشوند”.

در کشورهایی مثل سنگاپور، هنگ‌کنگ، تایوان ایستگاه‌های ژل ضد‌عفونی دست در خیابان‌ها قرار داده شده است و مردم به طور معمول از ماسک استفاده می‌کنند.

هرچند ماسک‌ اثر چندانی در جلوگیری از ابتلای افراد سالم به ویروس ندارد اما برای افراد مبتلا، خطر انتقال ویروس از طریق عطسه و سرفه را کاهش می‌دهد.